Voorwoord
Guy Borreman s.j.
Enkele kenmerken
Dat Jezus leeft ervaren we in de charismatische gebedsschool ‘Bron van levend water’ doorlopend. Wat de Paus zegt, dat Jezus levens verandert, kunnen wij totaal onderschrijven.
De wortels van de gebedsschool liggen in de klassieke Ignatiaanse retraites die ik 35 jaar geleden ben beginnen te geven. Vanaf het begin heb ik God aan het werk mogen zien in de retraitanten. De intuïtie van Sint Ignatius om de Schepper met het schepsel alleen te laten is een bron van ingrijpende veranderingen in de mens. God kan volop God zijn.
Toen de Charismatische Vernieuwing in de zeventiger jaren begon door te dringen hebben we met de eerste medewerkers de vervulling van de Geest mogen ontvangen en zijn onze retraites charismatisch uitgegroeid tot pinksterervaringen. Aan het woord en het gebed kon de Geest zijn charisma’s toevoegen: tongentaal, profetie, woord van kennis, genezing enz. Sindsdien zijn de retraites nog veel vruchtbaarder geworden. Dankzij die gaven durven wij retraitanten aannemen die door het leven zwaar gekwetst zijn. Zien wij die ook niet naar Jezus toestromen?
De gebedsschool bestaat uit drie-, vijf-, acht- en dertigdaagse retraites.
Met twintig begeleiders heeft zij reeds 3700 deelnemers ontvangen. De pijlers ervan zijn: schriftuitleg en schriftoverweging; aanbidding; charisma’s; begeleiding; stilte.
Het mensbeeld dat we hanteren is dat van Sint Paulus, die de mens indeelt in geest (pneuma), ziel (psyche) en lichaam. Daarin verschilt hij van de moderne wetenschappen die zich meestal beperken tot ziel en lichaam. Wij bewegen ons op het niveau van de geest, waar de relatie met de Drieëne God plaatsvindt. Wij bespelen het klavier van het geestelijk leven met geestelijke middelen. Maar wij zien en geloven dat die relatie tot de Vader, de Zoon en de Geest ook invloed heeft op de ziel en het lichaam. Was het Jezus zelf niet die door de zondevergeving ook het lichaam van de lamme gezond maakte?
Talloze retraitanten hebben wij in al die jaren geestelijk en vaak ook psychisch en fysisch zien genezen door aanbidding, overweging, biecht, Eucharistie en charisma’s.
De laatste decennia hebben vele christenen het geestelijk en kerkelijk erfgoed opgegeven om zich te richten tot de menswetenschappen. Die hebben ongetwijfeld hun plaats in de opbouw van de mens. Zo is er rond Etienne Garin, een franse jezuïet, een huis ontstaan "la Maison de Lazare", waarin een dokter, een psychotherapeut en charismatische equipes de moderne "Lazarussen" ontvangen. Allen werken onder hetzelfde dak, maar afzonderlijk, zonder ooit hun specifieke dienstverlening te vermengen, in de hoop de inbreng van elke discipline goed te onderscheiden. In de gebedsschool beperken wij ons tot de geestelijke discipline en onthouden ons van psychotherapie en geneeskunde die wij overlaten aan vakmensen buiten de gebedsschool. Wij doen het uitsluitend met wat Christus ons te bieden heeft: ‘Komt allen tot Mij die belast en beladen zijt en Ik zal u verkwikken’ (Mt. 11,28). En wij ervaren dat Hij het doet: dat Hij grote dingen doet; dat Hij dezelfde is: gisteren, vandaag en tot in eeuwigheid (Hebr. 13,8).
Sacramenten zijn voor vele gelovigen bloedloos geworden. In de gebedsschool ervaren wij ze als levenwekkend. In de Eucharistie is het dezelfde Jezus die 5000 mensen voedde; in de biecht dezelfde die Magdalena’s zonden vergaf; in de ziekenzalving dezelfde die de blinden genas.
Wanneer wij het Woord van God overwegen, het kauwen en herkauwen, doet het wat het zegt. God sprak en de schepping ontstond. Hij spreekt ook nu en wij staan op, gaan weer geloven, hopen en beminnen, wij worden stilaan vrij en vaak gezond. Als God ons zegt: ‘Gij zijt kostbaar in mijn ogen’, ‘Vrees niet’, ‘Uw zonden zijn u vergeven’ en wij laten die woorden in ons hart vallen om ze daar te bewaren, kunnen wij genezen van schuldgevoel, minderwaardigheid, angst enz.
Wanneer wij meerdere uren per dag de Eucharistie aanbidden en rustig bij de Heer verwijlen, dan gebeurt aan onze geest wat aan ons lichaam gebeurt wanneer wij zonnen op het strand. Zijn liefde dringt in ons binnen; ‘brengt vrede in de strijd, lafenis voor ’t hart dat lijdt, rust die alle onrust stilt; overstroomt ons dor domein, heelt de ziel die is gewond, maakt weer zacht wat is verstard, koestert het verkilde hart, leidt wie zelf de weg niet vond’ (pinkstersequentie). Dit werkt vanuit het geloof, niet vanuit het gevoel. Velen werden door dat geestelijk zonnen ‘opnieuw geboren uit water en geest’ (Joh. 3,5).
Velen herontdekken het biechtsacrament als sterk bevrijdend. Vaak liepen zij met schuldgevoelens die hen ziek maakten. Jezus neemt hun schuldgevoelens weg, niet door de schuld weg te wuiven, maar ze weg te wissen. ‘Wie anders kan er zonden vergeven dan God alleen?’ (Mc. 2,7).
Hoeveel beproefde en gebroken huwelijken vinden niet in de trouw aan het huwelijkssacrament rust en vrede. Ik denk aan Karel en Monique* , aan wie een waarzegster aanraadde om te scheiden en wiens huwelijk nu door een volgehouden bekering gered is. Ik denk aan een ander echtpaar waarvan Carla jaren lang Henk beschuldigde en die nu, door een woord van kennis, plots inzag hoe zij zelf haar man al jaren vreselijk gekwetst heeft en hem vergiffenis moest vragen. Ik denk aan Jeanne die twintig jaar geleden na veel mishandeling door Anton werd verlaten en nu de gelofte heeft afgelegd om aan haar ex-man en het huwelijkssacrament trouw te blijven. Ik denk aan Jane die 52 jaar lang een hels huwelijk heeft beleefd en door het bijbelverhaal van Jakob is gaan inzien dat God Jos en haar door dit huwelijk heeft geheiligd.
Het woord van Jezus ‘spreekt vrij en ge zult vrijgesproken worden’ (Lc 6,37) is een krachtig geestelijk medicijn. Gekwetste mensen komen niet tot vrede zolang ze niet vergeven hebben. Zij zijn immers geschapen naar het beeld van God die liefde is.
Paul werd 26 jaar geleden door zijn vader verlaten en had hem nooit meer terug gezien. Toen hij onlangs naar de gebedsschool kwam barstte hij tijdens een aanbidding in tranen uit en wist hij, door ingeving, dat hij zijn vader moest vergeven. Met Kerstmis heeft hij zijn vader uitgenodigd en teruggezien.
Cecile was als kind door haar vader diep gekwetst. Zij kon het hem niet vergeven, ook al was ze tien keer naar Loudes geweest om het aan Maria te vragen. Tijdens een dertigdaagse retraite vocht zij twee weken lang tegen de vergiffenis. In de derde week is zij door de overweging van Jezus’ lijden en blik door de knieën gegaan en heeft zij haar overleden vader vergeven. Groot is haar vreugde.
Jan had alle opgelopen verwondingen aan zijn overleden vader vergeven en dacht dat hij ermee in het reine was. Op een nacht droomt hij dat hij zijn vader vreselijk aftroeft. Hij is bij het ontwaken zeer geschrokken over zoveel agressiviteit, die de Heer hem openbaarde. Hij heeft aan zijn overleden vader vergiffenis gevraagd. Nu is hij een verjongde tachtigjarige.
Sinds het jubeljaar begonnen is ondervinden wij een nog sterkere toename van de genadestroom. Geloof, hoop en liefde groeien nog intenser; mensen worden nog meer bewust van eigen zondigheid; er zijn nog meer bekeringen, verzoeningen en innerlijke genezingen. Verassend en krachtig. De levende Heer deelt kwistig verjaardagsgeschenken uit. Wij zien de lentebloesems die Paus Johannes Paulus II al 21 jaar vóór het jubeljaar aankondigde. De Heer leeft: wij hebben Hem gezien.
Dankzij de innerlijke genezing kunnen jongeren de oproep van de Heer beantwoorden of ze kunnen zich engageren in het huwelijk, iets waartoe ze niet in staat waren zonder die innerlijke genezing.
Al meerdere jaren overwegen we het Oude Testament.
We hebben ons al verdiept in Genesis 1-11, Abraham, Izaak, Jakob, Jozef, Exodus, Jonas, Ruth, Tobit, de Evangelies, de Galatenbrief, de Romeinenbrief, de Handelingen en de Apokalyps.
Ik heb me laten inspireren door Rademakers, de Christelijke Bijbel, Barsotti, Bianci, Vanhoye, allemaal schrijvers die me veel vertroosting hebben gegeven in mijn persoonlijke meditaties en die ik met veel inspiratie heb kunnen doorgeven. De meeste van deze schrijvers houden veel van de Kerkvaders.
Ik overweeg deze boeken al jaren. Ik schrijf niets op, maar laat me telkens opnieuw leiden door de Heilige Geest, door wat er op dat ogenblik in me opkomt met de toehoorders in mijn achterhoofd, wat aan elke retraite haar eigen kleur geeft.
Wat mij sterk treft, is het feit dat ik de dynamiek van Sint-Ignatius terugvind in alle boeken van de Bijbel. Men ziet in elk boek dezelfde Geest aan het werk en men ontdekt dezelfde geestelijke weg.
Als ik het Oud Testament geef, spreek ik meer over Christus dan over de bijbelse personages. Ik ontdek steeds meer hoezeer het Oud Testament gericht is op Christus.
Wij vragen aan de retraitanten de vier uur meditatie, bij voorkeur voor het Heilig Sacrament. Na het onderricht twee keer per dag, stellen we een bijbelvers voor om te herhalen tijdens de aanbidding, opdat het in hun hart zou neerdalen.
Om het gebed te kunnen volhouden, zelfs buiten de vier uur meditatie, stellen we hen voor om liggend te mediteren, wat het gebed met het hart in de hand werkt. Het is een vrucht van Fayt-lez-Manage en van J.Fournier.
Het nachtgebed is vrij, we laten het over aan de Heilige Geest, die sommige retraitanten daartoe oproept. Velen doen het en halen daar geestelijk veel voordeel bij.
's Avonds om 20u bezielen we het uur aanbidding met zang, herneming van het Woord, enkele tientjes uit de rozenkrans, de toepassing van de vijf zintuigen, innerlijke genezing, rust in de Geest, sacrament van de verzoening, kruisweg, ziekenzalving, uitstorting van de Geest. Het avondgebeuren eindigt om 21u.
Wij zingen de lauden en de vespers met citerbegeleiding. De kracht en de schoonheid van dit getijdengebed worden meteen duidelijk de eerste avond door de stilte die onmiddellijk na de vespers spontaan intreedt.
Elk jaar geven wij 14 recollecties, 11 retraites en 1 dertigdaagse.
Het aantal deelnemers schommelt tussen 35 en 70. Er zijn 45 retraitanten voor de dertigdaagse.
Wij geven onze retraites in 7 verschillende bezinningshuizen verspreid over Vlaanderen, Wallonië en Nederland.
Ik heb het groot geluk om een confrater in het team te hebben, P. Aimé de Vocht, die me overal vergezelt, die met mij samenwoont en met wie ik kan delen, onderscheiden en samen bidden. Een onvoorstelbare genade.
Ik houd eraan om hulde te brengen aan de bronnen van de Gebedsschool: mijn vorming als jezuïet, Villa Manrèse in Quebec, Fayt-lez-Manage, Jean Fournier en Nelly Astelli.
In het verleden hebben we te maken gehad met vele psychologische regressies die de andere retraitanten stoorden. We hebben dan de Heer gebeden om die te vervangen door de rust in de Geest. Dit charisma is ons doorgegeven op een retraite van P. Jean Fournier. Sedertdien gebeuren de innerlijke genezingen in de grootste sereniteit zowel lichamelijk als psychisch. Ze zijn als pijnloze bevallingen of als operaties onder verdoving. En ze dragen vruchten van bekering, verzoening, lichamelijke en innerlijke genezing, die een diepe impact hebben.
De schoonheid van de iconen, de kaarsen en de muziek speelt een grote rol om de ziel tot God te verheffen. De iconen zijn als de catechese in de oude kathedralen: door ernaar te kijken, helpen ze de boodschap te verinnerlijken.
Als een lid van het team geen raad meer weet met een retraitant, vraagt hij aan het team, zonder zijn naam te noemen, een tongentaal of een woord van kennis, dat hij daarna aan die persoon doorgeeft, die er vaak op een verrassende wijze baat bij heeft.
Wij vragen aan de retraitanten om een volhardingsgebed op te stellen voor na de retraite. Zoals Nelly Astelli terecht onderstreept heeft: het gaat niet om het formuleren van goede voornemens, maar om de genade te vragen te kunnen volharden.
Wij stellen één vastendag voor waarop de retraitanten vrij kunnen vasten op water en brood.
Er is ook een gebedsketting van 500 mensen, die zich elk engageren om vijf keer per jaar te bidden en te vasten tijdens de retraites.
De kern van het team komt elke week samen voor een gebedseiland van 10u tot 16u. Ook tijdens de retraites komt het team elke morgen en elke avond samen en één dag is er voor hen ook gebedseiland.
Wij vertalen en verspreiden de documenten van de Kerk, de homilies en onderrichten van de Paus en voeden aldus ook de liefde tot de Kerk, wat voor Sint-Ignatius heel dierbaar was.
Na de ochtendmeditatie van 7u help ik de retraitanten om hun reflectie op te schrijven en ik wijd ze in in de regels om te onderscheiden.
Ik dank de Compagnie dat ze me zovele jaren de kans heeft gegeven om de Geestelijke Oefeningen te geven. En ik dank God dat Hij de Gebedsschool zo vruchtbaar gemaakt heeft.
Guy Borreman s.j., herder van de gebedsschool
Waversebaan 220
B-3001 Heverlee
Tel & fax: 016 39 84 91
guy.borreman@jesuits.net